Indien je veroordeeld wordt tot een effectieve gevangenisstraf van meer dan drie jaar, zal je tijdens je strafuitvoering verschijnen voor de strafuitvoeringsrechtbank (SURB). Deze zal beslissen over de volgende mogelijke strafuitvoeringsmodaliteiten:
- beperkte detentie
- elektronisch toezicht
- voorwaardelijke invrijheidstelling
- voorlopige invrijheidstelling met het oog op verwijdering van het grondgebied of met het oog op overlevering.
Je komt niet onmiddellijk en automatisch in aanmerking voor deze uitvoeringsvormen.
Berekening termijn
Een veelgehoorde vraag is wanneer iemand in aanmerking komt voor een voorwaardelijke invrijheidstelling.
Voor wie voor het eerst veroordeeld werd, leidt de berekening in de meeste gevallen tot 1/3e van de opgelegde straf. Voor een recidivist (herhaalde veroordelingen) zal dit 2/3e zijn. Wie veroordeeld is tot 30 jaar of meer of tot een levenslange vrijheidsstraf, zal 15 jaar moeten uitzitten. Voor bepaalde specifieke misdrijven geldt een afwijkende berekening. Ook voor personen die geen recht op verblijf in België hebben, en dus enkel in aanmerking komen voor de voorlopige invrijheidstelling m.o.o. verwijdering van het grondgebied of m.o.o. overlevering, zijn dezelfde tijdsvoorwaarden van toepassing.
Als de termijn van de voorwaardelijke invrijheidstelling gekend is, kan je ook de termijnen voor de andere strafuitvoeringsmodaliteiten berekenen.
Elektronisch toezicht
Voor een elektronisch toezicht, de zogenaamde enkelband, kom je in aanmerking vanaf 6 maanden voor de toelaatbaarheidsdatum van de voorwaardelijke invrijheidstelling. Je zal in dit geval de uitvoering van de vrijheidsstraf buiten de gevangenis ondergaan, volgens een uitvoeringsplan. Dit betekent dat je, in tegenstelling tot tijdens het elektronisch toezicht in het kader van een voorlopige hechtenis, mogelijk wel degelijk kan gaan werken.
Beperkte detentie
Ook voor de beperkte detentie kom je in aanmerking vanaf 6 maanden voor de toelaatbaarheidsdatum van de voorwaardelijke invrijheidstelling. Bij deze uitvoeringsmodaliteit verblijf je nog in de gevangenis, maar mag je regelmatig de gevangenis verlaten (maximum 16 uur per dag). Dit doe je met het oog op de behartiging van professionele, opleidings- of familiale belangen.
Het dient echter benadrukt te worden dat het de strafuitvoeringsrechtbank is die zal beslissen of je effectief klaar bent voor één van bovenstaande strafuitvoeringsmodaliteiten. Dit gebeurt op basis van een reclasseringsplan. Het is dus niet zo dat je effectief vrij bent van zodra je in de tijdsvoorwaarden bent.